Łukowskie obchody 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego [FOTO]

Na wydarzenie zaprosili: Proboszcz Parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Łukowie Ks. Jerzy Cąkała, Burmistrz Miasta Łuków Piotr Płudowski oraz Łukowski Ośrodek Kultury. Uroczystości rozpoczęły się w Kościele pw. Przemienienia Pańskiego. Wystąpili recytatorzy z Teatru Poezji ŁOK: Julia Osiak, Anna Rokicka, Maciej Radomyski oraz Dawid Gracjan Grudzień. Zaprezentowali oni etiudę pod tytułem „Nad nami Orzeł Biały...”, składającą się z fragmentów pieśni i wierszy powstańczych z 1864 roku. Następnie pod Pomnikiem Pamięci Powstańców Styczniowych na Placu Narutowicza mieszkańcy Łukowa wspólnie odmówili modlitwę, delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze oraz został odegrany capstrzyk.

Powstanie Styczniowe było największym polskim powstaniem narodowym. Skierowane było przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Zostało ogłoszone Manifestem 22 stycznia 1863 roku, wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Wybuchło w nocy 22 stycznia 1863 roku w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 roku na Litwie. Trwało do jesieni 1864 roku. Miało ono charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono około 1200 bitew i potyczek. Przez oddziały Powstania Styczniowego przewinęło się około 200 tysięcy ludzi. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko tysiąc straconych, około 38 tysięcy skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a około 10 tysięcy wyemigrowało. Zdarzały się przypadki, że Rosjanie zabijali pojmanych powstańców, dobijali rannych, mordowali lekarzy spieszących im z pomocą, obdzierali do naga zabitych. Po bitwach Rosjanie palili miejscowości, które udzieliły schronienia powstańcom, dokonywali rzezi ludności cywilnej. Niszczono dobra kultury. Przypominamy, że wielu młodych łukowian zaciągnęło się do oddziałów powstańczych, które na początku toczyły z zaborcą rosyjskim duże bitwy, rzucając do walk setki, a nawet tysiące ludzi.

Jednym z bohaterów i przywódców Powstania Styczniowego był związany z Ziemią Łukowską Ksiądz Stanisław Brzóska. Był kapelanem w łukowskiej parafii, gdzie został aresztowany przez władze rosyjskie za głoszenie kazania patriotycznego. 23 stycznia 1863r. z grupą włościan zaatakował garnizon łukowski. Mianowany przez Rząd Narodowy naczelnym kapelanem wojsk powstańczych w stopniu generała. Podczas powstania brał udział w bitwach m.in. pod Gręzówką, Siemiatyczami, Włodawą i Sławatyczami. Wiosną 1864r. zorganizował około czterdziestoosobowy oddział konny, rozbity dopiero w końcu grudnia tego roku. Przez pewien czas ukrywał się wraz z powstańcami w rezerwacie Jata w okolicach Gręzówki. W roku 1865 ukrywał się wraz ze swym adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim, synem kowala z Łazów pod Łukowem, w domu sołtysa wsi Krasnodęby-Sypytki pod Sokołowem Podlaskim. Miejsce pobytu księdza wskazała w wyniku tortur Antonina Konarzewska, kurierka Rządu Narodowego. W kwietniu 1865 roku wieś została otoczona przez wojska rosyjskie. W czasie ucieczki został ranny w rękę i wraz z adiutantem Wilczyńskim dostał się do niewoli. Wyrokiem sądu polowego został skazany na powieszenie. Egzekucję na ks. Brzósce i Wilczyńskim wykonano 23 maja 1865 r. na rynku w Sokołowie Podlaskim w obecności dziesięciotysięcznego tłumu. Brzóska był ostatnim powstańcem, który utrzymał się w Królestwie aż do wiosny 1865 roku.

Przypominamy, że w Kinie Łuków grany jest obecnie film „Powstaniec 1863”, przybliżający historię Powstania Styczniowego a przede wszystkim losy Ks. Brzóski. Film można obejrzeć w godzinach repertuarowych lub zamówić specjalny seans dla grup zorganizowanych. Zapraszamy!